De SCEN-arts onder druk: euthanasie, emotie en het tuchtrecht

In het medisch tuchtrecht worden artsen regelmatig geconfronteerd met moeilijke afwegingen. Een recente uitspraak van het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Den Bosch van 18 april 2025 (ECLI:NL:TGZRSHE:2025:49) onderstreept hoe juridisch correct handelen soms als moreel pijnlijk kan worden ervaren. In deze zaak stond het handelen van een SCEN-arts centraal die besloot geen goedkeuring te geven voor euthanasie.

De casus: een euthanasieverzoek en een gewetensvolle afwijzing

Een ernstig zieke patiënte had expliciet om euthanasie gevraagd. Haar huisarts was bereid het traject op te starten en schakelde, conform de procedure, een SCEN-arts in. Deze arts – belast met het onafhankelijk toetsen van de wettelijke zorgvuldigheidseisen – bezocht de patiënte, maar besloot geen toestemming te verlenen voor de uitvoering van euthanasie.

De reden: bij aankomst bleek de patiënte niet langer aanspreekbaar. In lijn met de richtlijn van de KNMG is het dan voor een SCEN-arts niet meer mogelijk om de actuele wilsverklaring en het lijden persoonlijk te verifiëren. De echtgenoot van de patiënte diende vervolgens een klacht in. Hij vond dat de arts te laat arriveerde en onterecht weigerde om euthanasie goed te keuren.

De rol van de SCEN-arts

Een SCEN-arts (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) is geen behandelend arts, maar een onafhankelijke adviseur. Zijn of haar taak is het toetsen van strikte voorwaarden, zoals vrijwilligheid van het verzoek, uitzichtloos en ondraaglijk lijden, en het ontbreken van redelijke alternatieven. De arts beoordeelt dus niet alleen het verzoek, maar ook de toestand van de patiënt op het moment van het consult.

Volgens de KNMG-richtlijn (juli 2023) moet het SCEN-consult idealiter thuis plaatsvinden, op een moment dat de patiënt aanspreekbaar is. Alleen dan kan sprake zijn van een zorgvuldig en rechtsgeldig oordeel.

De kern van het dilemma

In deze situatie zat de SCEN-arts in een uiterst moeilijke positie. De familie hoopte op verlichting van het lijden. Toch moest de arts vanuit zijn professionele verantwoordelijkheid besluiten om géén positief advies te geven, juist omdat cruciale zorgvuldigheidseisen niet meer objectief konden worden vastgesteld. Het ‘nee’ was daarmee juridisch volledig te onderbouwen, maar legde moreel een grote druk op de situatie.

Het oordeel van het Tuchtcollege

Het tuchtcollege oordeelde dat de SCEN-arts correct heeft gehandeld binnen het wettelijk en professioneel kader. Het huisbezoek vond op tijd plaats en de beslissing om euthanasie niet goed te keuren was gebaseerd op een zorgvuldige afweging. De klacht werd dan ook als kennelijk ongegrond afgewezen.

Tot slot

Deze uitspraak illustreert de complexe en vaak moreel beladen verantwoordelijkheden van SCEN-artsen. Juridisch correct handelen betekent niet altijd dat het morele gevoel van betrokkenen wordt gediend. De balans tussen empathie en rechtszekerheid blijft een delicate.

Vragen?

Heeft u vragen over medisch tuchtrecht? Neem dan contact op met Marouschka den Ouden (jurist Medisch Tucht Recht) via denouden@delissenmartens.nl  of +31 88 010 51 91.

Nieuwsbrief 'Blik op Medisch Tuchtrecht'

Elke maand brengt Marouschka de spraakmakende nieuwsbrief "Blik op Medisch Tuchtrecht" uit op LinkedIn, waarin zij de meest recente uitspraken van het medisch tuchtcollege onder de loep neemt. Ze wijst op relevante rechtszaken en biedt een verhelderende kijk op de juridische aspecten van de medische wereld. Geïnteresseerd? Meld je dan hier aan: Abonneren op Linkedin nieuwsbrief