Een gewaarschuwde patiënt telt voor twee

Het belang van voorgesprekken, vastlegging en realistische verwachtingen bij chirurgische ingrepen.

In de medische praktijk is het informeren van patiënten over mogelijke complicaties essentieel. Een recente uitspraak van het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (CTG) onderstreept hoe belangrijk het is dat zorgverleners niet alleen mondelinge toelichting geven, maar ook zorgen voor zorgvuldige vastlegging van risico’s en complicaties in het medisch dossier.

De casus: blijvende gevoelsverandering na kaakchirurgie

Een patiënte onderging in 2017 een gezichtsveranderende kaakoperatie, waarbij zenuwen aan beide zijden van de onderkaak beschadigd raakten. Gevolg: een blijvende gevoelsverandering in de kin en onderlip. Volgens de patiënte was zij onvoldoende geïnformeerd over het risico op blijvende schade. Een klacht volgde bij het Regionaal Tuchtcollege, dat de klacht gedeeltelijk gegrond verklaarde en een waarschuwing oplegde.

Besluit van het Regionaal Tuchtcollege

Het Regionaal Tuchtcollege verklaarde de klacht gedeeltelijk gegrond en legde de kaakchirurg een waarschuwing op. Het college oordeelde dat de kaakchirurg de patiënte niet adequaat had geïnformeerd over het risico op blijvende zenuwbeschadiging.

Overwegingen van het Regionaal Tuchtcollege

Het college benadrukte dat bij een dergelijke ingrijpende operatie uitgebreide voorlichting cruciaal is. Daarvoor is ook voldoende tijd beschikbaar, omdat het om een geplande operatie gaat. Het college kan niet vaststellen dat de kaakchirurg adequate voorlichting heeft gegeven over het hoge risico op blijvende zenuwbeschadiging. Dit klachtonderdeel wordt gegrond verklaard.

Uitspraak van het Centraal Tuchtcollege

De kaakchirurg stelde beroep in tegen de beslissing van het Regionaal Tuchtcollege. Het Centraal Tuchtcollege vernietigde de eerdere beslissing en verklaarde de klacht ongegrond, waarmee de waarschuwing kwam te vervallen.

Overwegingen van het Centraal Tuchtcollege

Het Centraal Tuchtcollege oordeelde dat de kaakchirurg, gezien de kennis en ervaring in 2017, adequaat had gehandeld. Op het moment dat de kaakchirurg de ingreep met klaagster besprak, was er daarom nog weinig bekend over de daadwerkelijke risico’s. De kaakchirurg heeft aangegeven dat zij tijdens de twee besprekingen met klaagster op 6 december 2016 en 10 april 2017 alles met klaagster heeft besproken wat zij op dat moment wat betreft de risico’s wist. Zij wist niet meer over de risico’s dan zij destijds aan klaagster heeft verteld.

Uit (intern) onderzoek van het ziekenhuis in 2023 is naar voren gekomen dat bij de kin- en kaakcorrectie die klaagster heeft ondergaan het risico op zenuwschade een half jaar na de ingreep 15 – 20% is, dat is een erg hoog percentage. De omvang van het risico op blijvende zenuwschade is ook nu nog onbekend.

De kaakchirurg heeft haar werkwijze inmiddels aangepast. Deze werkwijze houdt in dat naast mondelinge ook schriftelijke informatie wordt verstrekt over de ingreep en de mogelijke complicaties die daarbij kunnen optreden. Daarbij wordt het nu bekende grote risico op zenuwschade een half jaar na de ingreep ook benoemd. Daarnaast wordt nu per onderdeel van de ingreep in het medisch dossier gespecificeerd wat hierover met de patiënt is besproken.

Uit het medisch dossier blijkt dat de kaakchirurg zowel op 6 december 2016 als op 10 april 2017 met klaagster over de kans op zenuwletsel heeft gesproken. De verklaring van klaagster dat de kaakchirurg het met haar heeft gehad over een ‘dof gevoel’ bevestigt dit. Het Centraal Tuchtcollege kan niet vaststellen wat er precies door de kaakchirurg is gezegd, maar heeft geen aanleiding om eraan te twijfelen dat de kaakchirurg alles met klaagster heeft besproken wat zij op dat moment over de risico’s wist.

Het hoge percentage patiënten dat een half jaar na de ingreep (blijvende) zenuwschade heeft, was destijds niet bekend. De kaakchirurg kan daarom niet worden verweten dat zij het hiervoor besproken percentage niet aan klaagster heeft medegedeeld. Het was beter geweest als de kaakchirurg klaagster had geïnformeerd over het feit dat de ingreep die zij bij klaagster zou uitvoeren een relatief nieuwe ingreep was die nog niet vaak in Nederland was gedaan en dat daarom nog weinig bekend was over de risico’s ervan, maar dit is onvoldoende zwaarwegend om de kaakchirurg daarvan een tuchtrechtelijk verwijt te maken.

Het college benadrukte dat het handelen van de zorgverlener moet worden beoordeeld op basis van de destijds beschikbare kennis en standaarden.

Praktische lessen voor de zorgpraktijk

Deze uitspraak bevat waardevolle lessen voor de dagelijkse zorgverlening:

• Complicaties zijn niet per se verwijtbaar: Een medische complicatie is niet automatisch grond voor tuchtrechtelijke veroordeling.

• Zorgvuldige communicatie is essentieel: Heldere en volledige informatie over risico’s is een fundamenteel recht van de patiënt.

• Toestemming moet goed geïnformeerd zijn: Alleen als patiënten begrijpen wat hen te wachten staat, kan sprake zijn van rechtsgeldige toestemming.

• Dossiervoering moet concreet en gespecificeerd zijn: Mondelinge toelichting moet worden aangevuld met schriftelijke informatie én vastlegging in het dossier.

Conclusie

Deze zaak benadrukt het belang van transparante communicatie en zorgvuldige dossiervoering in de zorgpraktijk. Hoewel complicaties niet altijd te voorkomen zijn, kunnen duidelijke informatievoorziening het vertrouwen tussen patiënt en zorgverlener versterken en juridische geschillen voorkomen.

Vragen?

Heeft u vragen over medisch tuchtrecht? Neem dan contact op met Marouschka den Ouden  via denouden@delissenmartens.nl  of +31 88 010 51 91.

Nieuwsbrief 'Blik op Medisch Tuchtrecht'

Wilt u op de hoogte blijven van spraakmakende uitspraken in het medisch tuchtrecht? Abonneer u dan op de nieuwsbrief "Blik op Medisch Tuchtrecht" op LinkedIn, waarin Marouschka de meest recente uitspraken van het medisch tuchtcollege onder de loep neemt. Ze wijst op relevante rechtszaken en biedt een verhelderende kijk op de juridische aspecten van de medische wereld.  Meld je  hier aan: Abonneren op Linkedin nieuwsbrief