Kinderopvangtoeslagaffaire: ‘Minder beloven, meer doen’.

kinderopvangtoeslagaffaire

Een treffende titel van het rapport van de spoedcommissie Van Dam dat gisteren, 23 januari 2025, naar buiten is gebracht in het kader van de hersteloperatie kinderopvangtoeslagaffaire. Door middel van klare taal duidt de commissie op de knelpunten bij de wijze van herstel, want ‘Zoals het nu gaat, is het echt niet goed genoeg.’ De commissie wijst de overheid op de volgende knelpunten:

Knelpunt 1: De overheid heeft meer beloofd dan zij kan waarmaken;

Knelpunt 2: De hersteloperatie is een onoverzichtelijke en onuitvoerbare kluwen;

Knelpunt 3: De juridische kwaliteit van het gehele proces is onvoldoende;

Knelpunt 4: Gezinnen die de regie kwijt zijn worden niet goed geholpen;

Knelpunt 5: Ruimhartigheid zit niet in het DNA van de betrokken overheidsorganisaties.

Als advocaat-gemachtigde van gedupeerde ouders van de kinderopvangtoeslagaffaire spreek ik dagelijks over de gevolgen van onterechte terugvorderingen, maar ook over de gevolgen van het herstelproces zelf. Dat laatste is een punt waar mijns inziens meer oog voor moet zijn. Laten we niet vergeten dat de hersteloperatie al sinds 2019 bestaat en dat er inmiddels een scala aan routes is opgetuigd met onoverzichtelijke termijnen en regels.

Zo kan een ouder in bezwaar en beroep, een verzoekschriftprocedure bij de Commissie Werkelijke Schade indienen, een mediationtraject starten, een vaststellingsovereenkomst sluiten, brede ondersteuning aanvragen, maar ook civiel procederen. Ieder traject kent zijn eigen regels en het verbaast dan ook niet dat ouders door de bomen het bos niet meer zien.

In plaats van de focus op een betere toekomst, worden gedupeerde ouders gedurende het herstelproces steeds gedwongen om tot in detail te vertellen over wat er ook al weer allemaal is gebeurd in die donkere tijd van financiële problematiek. Deze herhalende confrontatie met het verleden valt hen emotioneel zwaar. Als dan ook nog van hen verlangd wordt om documenten aan te leveren van ruim 15 jaar geleden, zakt de moed wel in de schoenen. Ik zie veel procesmoeheid en boosheid in combinatie met een afnemend vertrouwen. Afnemend vertrouwen in de overheid en in een goede afloop.

De commissie doet in haar rapport een aantal aanbevelingen:

Aanbeveling 1: Herontwerp het compensatieproces voor aanvullende schade;

Aanbeveling 2: Haal gezinnen die de regie kwijt zijn uit dit proces;

Aanbeveling 3: Pak de verstopping rond dossiers en bezwaarprocedures aan;

Aanbeveling 4: Harmoniseer de brede ondersteuning;

Aanbeveling 5: Wees eerlijk en organiseer rust en nazorg;

Aanbeveling 6: Stel een bestuurlijk kopstuk aan.

Hieraan zou ik graag een aanbeveling willen toevoegen: ‘Verleg de focus van het herstel van werkelijke schade naar het sluiten van vaststellingsovereenkomsten.’ De bedoeling van de wetgever is om ruimhartigheid te verkiezen boven precisie. Ook mag de overheid geen zware eisen stellen aan het aannemelijk achten van een causaal verband tussen de gedragingen van de belastingdienst en de door ouders geleden schade. Zo oordeelde de rechtbank Amsterdam d.d. 16 december 2024. In het licht van voorgaande verdient het aanbeveling niet meer te schuwen voor het sluiten van vaststellingsovereenkomsten. Op die wijze worden lange procedures en kosten voorkomen.

Ik juich veranderingen van het herstelproces toe en hoop dat ik binnen afzienbare tijd tegen gedupeerde ouders kan zeggen: ‘het zit erop, u kunt het verleden nu afsluiten en focussen op een betere toekomst.’  

1 Rb. Amsterdam 16 december 2024, ECLI:NL:RBAMS:2024:7990, r.o. 3.4 en 4.4.

kinderopvangtoeslagaffaire

Ard Borsboom
Vragen over dit artikel?
Neem contact op met Ard Borsboom
Deel dit artikel

Terug naar overzicht