Werknemersparticipatie

Waarom werknemersparticipaties?

Een werknemersparticipatie(plan) is een instrument dat werknemers bindt en het belang van de aandeelhouder of ondernemer, zoals snelle groei, ook tot het belang van de werknemers maakt. Door middel van een werknemersparticipatieplan kunnen werknemers deelnemen in (certificaten van) de aandelen van hun werkgever, waardoor ze in feite mede-eigenaar worden van het bedrijf.

Het primaire doel van werknemersparticipatie is het versterken van de betrokkenheid en inzet van het personeel: hoe succesvoller het bedrijf, hoe hoger de waarde van de participatie en hoe meer de werknemers er immers van profiteren. Hierdoor worden medewerkers gestimuleerd om zich volledig in te zetten voor de doelen van de onderneming. Bovendien vormt het plan doorgaans een prikkel om langer verbonden te blijven aan het bedrijf. Tot slot is het een waardevolle arbeidsvoorwaarde om onderscheidend te zijn op de arbeidsmarkt, terwijl die niet direct ten koste gaat van de financiële middelen van de onderneming.

De verschillende vormen van werknemersparticipatie

Er zijn diverse vormen van werknemersparticipatie, afhankelijk van de doelen van beide partijen. De belangrijkste vormen zijn:

• Aandelen, waarmee werknemers mede-eigenaar van het bedrijf worden. Vaak gaat het om een klein percentage, waardoor werknemers kunnen delen in de winst en – afhankelijk van de invulling – invloed kunnen uitoefenen op belangrijke beslissingen binnen het bedrijf.
• Aandelenopties, die werknemers het recht geven om aandelen te verkrijgen bij het behalen van bepaalde mijlpalen, zoals een omzetdoel. Dit lijkt op een bonussysteem, maar in plaats van een extra geldbedrag ontvangt de werknemer aandelen. De afspraken hierover worden vastgelegd in een optie-overeenkomst. Bekende varianten zijn het Employee Stock Ownership Plan (ESOP) en het Long-Term Incentive Plan (LTIP).
• Stemrechtloze aandelen, Stemrechtloze aandelen geven werknemers alleen economisch eigendom, zoals het recht op dividend, maar geen stemrecht. Dit is een geschikte optie voor ondernemers die wel willen dat werknemers profiteren van de winst, maar niet willen dat ze zich bemoeien met de bedrijfsvoering.
• Certificaten van aandelen via een Stichting Administratiekantoor (STAK). De STAK houdt de aandelen met bijbehorende zeggenschapsrechten en geeft certificaten aan werknemers die recht geven op winst, maar geen zeggenschap.
• Stock Appreciation Rights (SAR, ook wel ‘phantom stock’) lijken op een bonus, waarbij werknemers een recht krijgen op de waardeontwikkeling van een aandeel zonder het aandeel zelf te bezitten.

Wat kunnen onze arbeidsrechtadvocaten voor u betekenen?

In veel gevallen zijn dit soort constructies een positieve incentive voor beide partijen. En wij adviseren werkgevers dan ook vaker over de beste wijze van inrichten van een werknemersparticipatie.

Maar we zien ook dat er voor werknemers in een dergelijke situatie ingewikkelde discussies ontstaan over werknemersparticipaties. Want wat gebeurt er in geval van ontslag? Moeten aandelen dan worden ‘teruggegeven’? Kan een optie nog worden gelicht? En moet er bij het lichten van een optie eigenlijk belasting worden afgedragen?

Het is van belang dat een werknemer in het hoger segment zich voor laat lichten over zijn eigen rechtspositie. Al helemaal in conflictsituaties.