Wettelijk gezag
Bij gehuwde ouders ontstaat gezamenlijk ouderlijk gezag automatisch. Dit blijft van kracht na een eventuele scheiding. Bij ongehuwde ouders heeft alleen de moeder van rechtswege gezag, tenzij de vader het kind erkend heeft. Sinds 1 januari 2023 verkrijgt ook de ongehuwde en ongeregistreerde partner van de moeder die het kind erkend heeft automatisch het gezag over het kind. In het gezagsregister staat wie er belast is met het gezag en als dat gewijzigd is door een beslissing van de rechter wordt dat ook vermeld in het gezagsegister.
Indien een van de ouders belast is met het gezag over een kind, betekent dit dat deze ouder in beginsel alle beslissingen zelf mag nemen. Toch betekent dit niet dat de andere ouder volledig buiten spel kan worden gezet. Zo dient de ouder met eenhoofdig gezag rekening te houden met de belangen van de ouder zonder gezag, zeker als het gaat om omgang met zijn of haar kind. Dit mag niet onmogelijk worden gemaakt. Ook heeft de ouder met gezag een informatieverplichting richting de andere ouder.
Rechten en plichten
Ouderlijk gezag brengt niet alleen de zorgplicht met zich mee, maar ook de verantwoordelijkheid voor het welzijn van het kind, zowel fysiek als mentaal. Ouders moeten de band met de andere ouder bevorderen en samen belangrijke beslissingen nemen over de opvoeding.
Gezagsgeschillen en wijziging van het gezag
Wanneer ouders er niet in slagen gezamenlijk beslissingen te nemen, kan een gezagsgeschil ontstaan. Dit kan via mediation worden opgelost of, indien nodig, via de rechter. In uitzonderlijke gevallen kan de rechter besluiten om één ouder het eenhoofdig gezag toe te kennen, wanneer het in het belang van het kind is.
Voogdij over kinderen bij overlijden ouders
Wie zorgt er voor uw kinderen als u komt te overlijden?
Het is een ongemakkelijke gedachte, maar des te belangrijker om bij stil te staan: wie neemt de zorg voor uw kinderen op zich als u onverwacht komt te overlijden? Hoewel niemand hoopt dat dit scenario werkelijkheid wordt, zijn er tal van voorbeelden van ouders die hun kinderen onverhoopt achterlaten. Om ervoor te zorgen dat uw kinderen in zo'n situatie goed terechtkomen, is het van belang om tijdig uw wensen vast te leggen.
Voogdij vastleggen
Tot 2014 was het noodzakelijk om voogdij na overlijden vast te leggen in een testament of via een notariële akte. Sinds 1 april 2014 is dit proces aanzienlijk vereenvoudigd. Via een formulier in het gezagsregister kunnen ouders nu eenvoudig bepalen wie de voogdij over hun kinderen op zich neemt na hun overlijden.
Rechten en plichten van de voogd
Het is essentieel dat ouders voorafgaand met de beoogde voogd(en) bespreken wat de voogdij inhoudt en of zij bereid zijn deze verantwoordelijkheid te aanvaarden. Voogdij kan immers vergaande gevolgen hebben. Er is bovendien een onderscheid tussen voogdij van een rechtspersoon en gezamenlijke voogdij.
- Voogdij van een rechtspersoon: De voogdij wordt in dit geval opgedragen aan een gecertificeerde instelling, die verantwoordelijk is voor de verzorging en opvoeding, maar hoeft dit niet persoonlijk te doen. Het kind kan bijvoorbeeld in een pleeggezin geplaatst worden. De voogd beheert het vermogen van het kind, onder toezicht van de kantonrechter, en kan om toestemming vragen om dit vermogen te gebruiken voor het levensonderhoud.
- Gezamenlijke voogdij: Hierbij verzorgen twee personen, die niet de ouders zijn van het kind, het kind en voeden zij het kind zelf op. Gezamenlijke voogdij brengt daarnaast een onderhoudsplicht met zich mee. De kosten voor het levensonderhoud mogen niet worden voldaan uit het vermogen van het kind. Voogden ontvangen doorgaans kinderbijslag en beheren gezamenlijk het vermogen van het kind.
Aanvaarding van de voogdij
De voogdij gaat pas in wanneer de aangewezen voogd deze formeel heeft aanvaard. Hiervoor moet een bereidverklaring worden afgelegd bij de griffie van de rechtbank.
Hulp nodig?
Onze familierechtadvocaten in Den Haag staan klaar om u te adviseren over kwesties rondom gezag en voogdij. Wij helpen u graag bij het maken van de juiste keuzes voor de toekomst van uw kinderen. Neem gerust contact op met een van onze familierechtadvocaten.