Ondernemingsrecht  in deze tijd.

Het oprichten van een vennootschap in Nederland begint met de keuze voor een rechtsvorm, zoals een BV (Besloten Vennootschap) of NV (Naamloze Vennootschap). Voor zowel de BV als NV is een notariële akte vereist waarin de statuten worden vastgelegd. Deze statuten bevatten bepalingen over onder andere het doel van de onderneming, aandelenverdeling en rechten van aandeelhouders. Na het opstellen van de akte wordt de vennootschap ingeschreven bij de Kamer van Koophandel (KvK). Bij de oprichting van een BV moet een startkapitaal worden ingelegd, wat sinds 2012 symbolisch kan zijn (bijvoorbeeld één euro). Ook wordt een aandeelhoudersregister opgesteld waarin wordt bijgehouden wie de aandelen bezit en hoe deze zijn verdeeld. Verder moeten ondernemingen voldoen aan fiscale en administratieve verplichtingen, zoals het aanvragen van een btw-nummer bij de Belastingdienst.

Bestuurders van vennootschappen kunnen persoonlijk aansprakelijk worden gesteld als zij hun taak niet behoorlijk uitvoeren. Dit wordt bestuurdersaansprakelijkheid genoemd en kan zich voordoen in situaties zoals wanbeheer, faillissement of het niet naleven van statutaire of wettelijke verplichtingen. In het geval van wanbeleid kan een bestuurder aansprakelijk worden gehouden voor de schulden van de onderneming. Daarnaast kan de curator bij een faillissement beoordelen of er sprake is van onbehoorlijk bestuur in de drie jaar voorafgaand aan het faillissement, wat kan leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid. Bestuurders kunnen zich hiertegen beschermen door een goede administratie te voeren, tijdig verantwoording af te leggen en ervoor te zorgen dat zij handelen in het belang van de onderneming. Het is ook mogelijk een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten, die bescherming biedt in het geval van claims.

Een aandeelhoudersovereenkomst is een document dat de onderlinge afspraken tussen de aandeelhouders van een onderneming regelt. Hoewel dit document niet wettelijk verplicht is, biedt het wel bescherming en duidelijkheid, vooral in situaties waarin conflicten kunnen ontstaan. De overeenkomst bevat bepalingen over onder andere stemrechten, de verdeling van winst (dividend), de overdracht van aandelen, en procedures bij geschillen tussen aandeelhouders. Het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst vereist vaak maatwerk, omdat iedere onderneming en aandeelhoudersstructuur uniek is. Het kan afspraken bevatten over de bescherming van minderheidsaandeelhouders, het exitbeleid bij verkoop van aandelen en eventuele non-concurrentiebedingen. Aangezien een aandeelhoudersovereenkomst meestal niet openbaar is, biedt het meer flexibiliteit dan de statuten, die wel openbaar toegankelijk zijn via de Kamer van Koophandel. Het is raadzaam om bij het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst juridische begeleiding te zoeken om ervoor te zorgen dat de afspraken duidelijk en afdwingbaar zijn.

Fusies en overnames (Mergers & Acquisitions, M&A) worden gereguleerd door een combinatie van nationaal en internationaal recht, afhankelijk van de betrokken ondernemingen. Er zijn verschillende soorten fusies, zoals een juridische fusie waarbij twee bedrijven samenkomen tot één juridische entiteit, of een aandelenfusie waarbij het ene bedrijf de aandelen van het andere bedrijf koopt. Overnames kunnen plaatsvinden via de aankoop van aandelen of activa. Een cruciaal onderdeel van fusies en overnames is het due diligence-onderzoek, waarbij de overnemende partij de financiële, juridische en operationele toestand van de target onderzoekt om eventuele risico’s in kaart te brengen. Naast deze procedurele aspecten spelen ook mededingingsrechtelijke regels een rol, vooral wanneer de fusie of overname grote marktaandeelconcentraties veroorzaakt. In Nederland kan de Autoriteit Consument & Markt (ACM) ingrijpen als een fusie of overname de concurrentie in de markt verstoort. Aandeelhouders spelen ook een belangrijke rol, omdat hun goedkeuring vaak nodig is voor het sluiten van een fusie- of overnamedeal. Tot slot kan bij internationale deals ook rekening moeten worden gehouden met buitenlandse investeringswetten. Tot slot bestaat er nog sectorspecifieke wet- en regelgeving.

Aandeelhouders hebben zowel rechten als plichten binnen een onderneming. Een van de belangrijkste rechten is het stemrecht, dat aandeelhouders de mogelijkheid geeft om te stemmen over belangrijke beslissingen tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA), zoals de benoeming van bestuurders, de goedkeuring van de jaarrekening en besluiten over fusies of overnames. Aandeelhouders hebben ook recht op dividend, dat wil zeggen een deel van de winst van de onderneming, mits de onderneming winst heeft gemaakt en er voldoende reserves zijn om uit te keren. Daarnaast hebben aandeelhouders recht op informatie, waardoor zij inzicht krijgen in de gang van zaken binnen de onderneming. Dit recht op informatie omvat onder andere het ontvangen van het jaarverslag en andere financiële stukken.
Aan de andere kant hebben aandeelhouders ook plichten, zoals de verplichting om het ingebrachte aandelenkapitaal te voldoen. In sommige gevallen, zoals bij een BV, kunnen aandeelhouders ook worden verplicht om bij te dragen aan eventuele tekorten, hoewel hun aansprakelijkheid in principe beperkt blijft tot het bedrag van hun investering. Bovendien moeten aandeelhouders zich houden aan de statuten van de onderneming en afspraken die zijn vastgelegd in een eventuele aandeelhoudersovereenkomst.