Collectief vorderen van schadevergoeding bij massaschade

Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA)

Op 1 januari 2020 is de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA) in werking getreden. Deze wet maakt het voor gedupeerden makkelijker om in een collectieve actie schade te verhalen. Hiermee wordt voorkomen dat er meerdere procedures worden gestart door verschillende belangenorganisaties over dezelfde gebeurtenis.

Voorheen was het voor belangenorganisaties alleen mogelijk met een collectieve actie een verklaring voor recht te vorderen. Het gevolg was dat de individuele gedupeerden alsnog een aparte procedure moesten starten om hun schade vergoed te krijgen. Met de inwerkingtreding van de WAMCO is het collectief vorderen van schadevergoeding wel mogelijk geworden. Er geldt nu één regime voor collectieve acties op grond van artikel 3:305a BW, ongeacht of deze strekken tot schadevergoeding in geld of niet.

Aangescherpte ontvankelijkheidseisen belangenorganisaties

Met de invoering van de WAMCA zijn de eisen aan de rechtspersoon, die het collectieve actierecht uitoefent, op het gebied van organisatie, financiering en representativiteit aangescherpt.

De volgende eisen zijn gesteld:

• een stichting, of een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid (dat wil zeggen via de notaris opgericht);
• de vertegenwoordigde belangen moeten gelijksoortig zijn;
• de behartiging van die belangen moet volgens de statuten de doelstelling van de rechtspersoon zijn;
• deze belangen moeten voldoende zijn gewaarborgd.

De belangen van de personen voor wie de rechtsvordering is ingesteld, zijn voldoende gewaarborgd wanneer de belangenorganisatie voldoende representatief is, gelet op de achterban en de omvang van de vertegenwoordigde vorderingen. Verder moet de rechtspersoon voldoen aan de volgende eisen qua organisatie en inrichting:

• een toezichthoudend orgaan (zoals een raad van commissarissen of een raad van toezicht);
• passende en doeltreffende mechanismen voor de deelname aan of vertegenwoordiging bij de besluitvorming van de achterban (zoals regelmatige ledenvergaderingen en andere inspraakvormen bij een vereniging);
• voldoende middelen om de kosten voor het instellen van een rechtsvordering te dragen en de rechtspersoon moet voldoende zeggenschap over die middelen hebben;
• een algemeen toegankelijke website waarop de achterban wordt geïnformeerd;
• voldoende ervaring en deskundigheid om een collectieve actie te kunnen voeren.

Verder geldt dat een collectieve actie niet zonder overleg met de verweerder kan worden ingesteld. Er moet voldoende zijn geprobeerd tot een regeling buiten rechte te komen. Een termijn van twee weken na ontvangst van een verzoek tot overleg onder vermelding van het gevorderde is daarvoor voldoende.

Exclusieve Belangenbehartiger

Indien er meerdere belangenorganisaties zijn die een collectieve vordering instellen met betrekking tot dezelfde gebeurtenis, wijst de rechter uit hun midden een de meest geschikte organisatie aan als Exclusieve Belangenbehartiger. Deze behartiger treedt op voor alle gedupeerden behorend tot de groep van personen van wie de belangen worden behartigd in de collectieve actie en tevens als vertegenwoordiger van de overige belangenorganisaties.

Gevolgen voor praktijk

Verschillende belangenorganisaties hebben inmiddels een vordering tot schadevergoeding in geld ingesteld onder de WAMCA. Zo zijn er acties ingesteld tegen de Volkswagen-, Daimler- en FiatCrysler concerns over de emissie van dieselmotoren, de zogeheten '''sjoemel diesel affaire''. De auto's van de gedupeerden waren uitgerust met software die moest verhullen dat de uitstoot van de voertuigen de emissienormen overschreed. Daardoor rijden de gedupeerden in auto's die minder waard zijn geworden. Daarnaast zijn er gevolgen voor het milieu en de volksgezondheid.

Met de WAMCA wordt een efficiënte en effectieve collectieve afwikkeling van massaschade bevordert. De mogelijkheid tot het collectief vorderen van schadevergoeding vormt een drukmiddel voor belangenorganisaties om de aangesproken partij tot een schikking te bewegen.

Heeft u vragen?

Voor vragen of verdere informatie kunt u contact opnemen met Olivier van Hardenbroek of Alexandra Kievit.